schrijfhandleiding

Wat ik tegenkom in het schrijven

Het schrijven is een herstelproces op zich. Je kunt met een psychosegevoeligheid en diepe gevoeligheid voor andere mensen wel het idee hebben dat je bijna mensen in je hebt, in je hoofd of lijf, maar om vanuit een ander personage te schrijven heb je meer afstand nodig. De moeiten die ik tegenkom zijn van teveel in mijn eigen gedachten zitten en erover schrijven en ze te beschrijven naar meer situaties, dialogen en vanuit andere personages te
leren schrijven. Daarmee en met het schuiven van stukken en door de compositie van de roman te bepalen kom je los van je eigen psychische problemen, terwijl je er ook steeds doorheen gaat. Door zelfreflectie en zelfinzicht krijg je bovendien afstand tot die problemen. Het is tegelijk een beweging van erdoorheen gaan en ook afstand creëren tot jezelf. Zo kom je er steeds meer boven te staan.

Mensen die toch al met herstelverhalen bezig zijn hebben misschien ook wel ambities om met hun psychische klachten verder te komen in het schrijven.

Naar kort verhaal of roman

Om naar een kort verhaal of roman toe te schrijven moet je de batterij aan emoties en situaties die heel heftig zijn en die je meemaakt en meegemaakt hebt omzetten in een verhaal waar een ander in kan leven. De lezer moet zijn eigen plek erin gaan vinden door herkenning. Dit betekent dat je voor jezelf afstand moet gaan creëren tot je eigen verhaal en ook meer met techniek bezig moet om die ruimte te creëren. Dit kun je bijvoorbeeld doen door dialogen in te brengen. Hierdoor schrijf je vanuit een ander personage dan jezelf, er komt letterlijk iemand anders bij. Door iemand te laten praten krijgt het karakter meer vorm en het is een vrij directe manier om een personage te introduceren.

Wat je in eerste instantie vaak doet is een situatie beschrijven, maar wat je ook kunt doen is de situatie laten zien. Dit doe je bijvoorbeeld door de omgeving te beschrijven of hoe iemand er uit ziet of je creëert een sfeer door licht te beschrijven of het weer, zulke situaties. Hiermee schep je voor jezelf meer afstand, maar de lezer kan zich meer identificeren met de situatie en de omgeving en het kan daardoor voor de lezer gaan leven. Door dit te doen zul
je merken dat je zelf ook meer emoties krijgt bij wat je schrijft omdat je specifieker wordt en afstand neemt tot je gedachten over een situatie, want je bent een situatie aan het neerzetten. Je zult merken dat het verhaal niet alleen gaat ademen, maar jijzelf ook, er ontstaat ruimte voor de emoties die horen bij verwerken en je creeert iets. Afstand is de sleutel om zelf dichter bij de gevoelens in het verhaal te komen en voor de lezer de ruimte om zijn of haar eigen leven en emoties erin te kunnen ervaren. Wat belangrijk is is om van gedachten naar verhalen te komen. Tijdens het schrijven ga je hopelijk ervaren dat er
afstand ontstaat tussen wat er echt is gebeurd en wat het verhaal is dat eruit kan ontstaan. Hoe meer afstand hoe groter de kans dat je het verhaal naar je hand weet te zetten. En hoe meer je je fantasie de vrijheid kan laten en gebruiken om het verhaal vorm te geven. Zo gaat langzaam aan het verhaal een eigen leven leiden en kom je tot fictie in plaats van de werkelijkheid, zoals jij alleen jij die maar kan zien.

Zelf vergelijk ik het met portretschilderen. Ik maak verbinding met de geportretteerde, maar om het schilderij te laten lijken moet je kijken naar de technische aspecten, zoals hoever de neus van de ogen staat, waar het licht valt etc. Je kunt ook het schilderij op zijn kop zetten, zodat je beter kunt zien wat je aan het doen bent. Dan zie je al snel wat er nog niet klopt omdat je meer naar de vorm kijkt.

Schrijven is als schilderen

Dit wordt een verhaal over hoe ik tot schrijven ben gekomen en het proces dat ik heb afgelegd. Vanaf de middelbare school heb ik mij geschoold in tekenen en schilderen, de beeldende kunsten. Toen ik na mijn 35 ste spontaan besloot een roman te gaan schrijven kwam ik de link met het tekenen en schilderen snel tegen. Al was ik met de beeldende kunsten veel verder en ging me dat makkelijker af en stond ik met schrijven nog in de kinderschoenen, ik kon al snel zien dat het eigenlijk een zelfde soort proces is. Bovendien heeft zowel beeldend werken als schrijven veel met de fantasie en droomwerelden voor mij van doen. Poëzie is misschien wel de link die schrijven het sterkst met beeldend werken verbindt. Poëzie zet beelden om in taal.

Leren kijken

Leren kijken was bij beeldend werken belangrijk, maar ook in het schrijven moest je leren zien wat er nu precies staat en wat je wilde weergeven. Ook het erin duiken en weer afstand nemen waren twee polen waar je je zowel bij beeldend als bij schrijven in bewoog. Bij het schrijven begon je met de Flow, opschrijven wat in je opkomt, zonder censuur en daarna kwam het herschrijven, het afstand nemen en kijken naar wat er staat en of het weergeeft
wat je precies bedoelt.

Techniek

Bij het schilderen heb je de beeldaspecten als middelen. Bij het schrijven het alfabet, de taal, de vorm, de inhoud, poëtische taal, plaats, tijd als eigenschappen.

Ontwikkeling

De eerste jaren heb ik mij voornamelijk bezig gehouden met de Flow, dat betekende verhalen opschrijven die in mijn hoofd opkwamen, ongecensureerd en vrij. Toen kwam het proces van eerst kijken naar een gedicht, dan een kort verhaal en vervolgens naar de roman. De spanningsboog werd zo steeds iets groter. Toch was het proces steeds hetzelfde. In een gedicht zeg je zo compact en precies mogelijk wat je wilt overbrengen. In een kort verhaal wordt het al iets wijder en langer en in een roman kun je makkelijk het overzicht kwijtraken. Een roman, een kort verhaal en een gedicht bestaan echter alle drie uit kleine en grote spanningsbogen en de dingen die je er in tegenkomt zijn in principe hetzelfde. Als je al zover bent gekomen, komt er in het schrijven van de roman het schuiven met de verschillende stukken bij. Maar in principe geldt dit ook voor het korte verhaal en het gedicht. Daarna volgt het herschrijven, beitelen en schaven aan je verhaal. Ook dit had ik al geleerd bij het korte verhaal en het gedicht. En herhalingen eruit halen en wat irriteert herschrijven. Als het bij jou al jeukt, irriteert het de lezer enorm.

Pseudoniem: Anna